روش دی.آی.آر(فلورتایم) در درمان اختلال طیف اتیسم

این روش به نامهای مختلفی شناخته شده است، از جمله این نامها می توان به مدل رشد تفاوتهای فردی در برقراری ارتباط، فلورتایم و روش گرین اسپاین اشاره کرد. این روش توسط گرین اسپاین و وایدر در مدرسه روان‌پزشکی و اطفال دانشگاه جرج واشنگتن دانشکده پزشکی در دهه ۱۹۹۰ ابداع شد.

این روش هر چند در ارتباط با افراد بزرگسال دارای اختلال طیف اتیسم نیز کاربرد دارد، اما در اصل برای کودکان و نوباوگان این دسته از اختلالات ابداع شده است.
در این روش سعی بر آن است که بنیاد های اصلی برقراری ارتباط، برخورد با دیگران و تفکر در کودکان دارای اتیسم پایه ریزی شوند و علائم اختلال را چندان مورد توجه و تاکید مداخلات خود قرار نمی دهد. در این روش والدین و کودک ضمن برقراری یک ارتباط طبیعی در زمان مناسب سعی در انجام یک سری فعالیت طبیعی دارند. والد فعال است و ضمن انجام فعالیتهای سرگرم کننده و جذاب که اغلب بدون برنامه و به طور خود به خود انجام می شوند کودک را بر انجام فعالیتها درگیر می کند و پس از آن والد هدایت جریان تعامل را به کودک می سپارد و دنباله روی وی خواهد بود.

در اصل این روش متشکل از گروهی از فعالیتهای طبیعی است که به کودک کمک می کند تا بر مجموعه ای از فعالیتهای ابتدایی و پایه رشد و ارتباط تسلط یابد.
این دسته از فعالیتها به شدت تعاملی هستند و نیازمندصرف زمان و بردباری فراوان والدین است.

والدین، فعالیتهای پیشنهاد شده توسط فرد متخصص را در غالب این روش و به صورت تعاملی انجام می دهند. در این روش اغلب کودکان روزانه به مدت سه تا پنج ساعت مورد مداخله قرار می گیرند. این تعداد ساعت به صورت جلسه های کوتاه نیم ساعتی در طی یک روز به کودک ارائه می شود.

هر دو والد (پدر و مادر) می توانند این روش را با فرزند خود انجام دهند. والدین با استفاده از سطح توانایی فرزند خود سعی خواهند کرد که کودک مهارتهای لازم مناسب سن خود را به منظور برقراری ارتباط و نیز انجام فعالیتهای روزانه کسب کند. این کار با استفاده از انجام تمرکز بر تعدادی فعالیت مشخص صورت می پذیرد. هدف والدین علاقه مندی کودک به برقراری ارتباط خواهد بود. نقش والدین همکاری در شکل دهی رفتار است. آغاز گری فعالیت والدین به منظور شکل دهی رفتار زمانی لازم خواهد بود که هدف آنها جلب توجه کودک به منظور برقراری ارتباط دو جانبه می باشد. از طریق برقراری چنین تعامل هایی در طی زمان، والدین علاقه مندی کودک خود را به برقراری ارتباط تقویت کرده و نحوه انجام آن را برای کودک تسهیل می کند. با استفاده از این روش تدریجی متناسب با سطح توان مندی های کودک وی خواهد توانست به دنیای دیگران وارد شده و کم کم باورها و منطق تفکر حاکم بر جهان را از طریق برقراری ارتباط درک کند.

مجموعه فعالیتهای روش فلورتایم در پنج گام خلاصه می شود:

گام اول. مشاهده:

والدین کودک را مورد مشاهده قرار می دهند تا مناسب ترین راه برای نزدیکی به وی را بیابد.

گام دوم. نزدیک شدن به کودک:

والدین با استفاده از کلمات و حالت بدن و عملکرد مناسب به کودک نزدیک می شوند.

گام سوم. دنباله روی از کودک:

کودک وضعیت فعالیت را تعیین خواهد کرد و آن را براساس توانایی خود شکل خواهد داد. این کاربه کودک این احساس را القا خواهد کرد که والدین سطح توانایی های اورا درک می کنند و از این طریق محبت آنان نسبت به هم بیشتر می شود.

گام چهارم. گسترش فعالیتها:

والدین جملات و حالتهای بدنی تشبیه کننده در برابر فعالیتهای کودک از خود نشان می دهند. کودک از این طریق نحوه بیان خواسته های خود را یاد خواهد گرفت.

گام پنجم. بستن حلقه ارتباطی توسط کودک:

کودک با استفاده از وضعیت بدن یا کلمات اقدام به بیان خود خواهد کرد.

لازم به ذکر است والدین قادر خواهند بود گستره روشها و تکنیکهای ارتباطی مورد نظر را با استفاده از گامهای اصلی و پنج گانه فلورتایم به کودک آموزش دهند.

مرکز پژوهش ودرمان اتیسم