آیا اتیسم رو به افزایش است؟

اتیسم یا درخودماندگی در کشور ما شاید بیماری چندان شناخته ‌شده‌ ای نباشد، اما در غرب، این بیماری یکی از مهم ‌ترین و در عین حال خبرسازترین بیماری ‌های عصبی در کودکان به شمار می ‌آید.

در ماه‌ های اخیر تحقیقات دامنه ‌دار و گسترده ‌ای برای یافتن عوامل این افزایش آغاز شده است. علایم اتیسم به‌ طور معمول پیش از دو سالگی آشکار می ‌شود.

اتیسم یا درخودماندگی در کشور ما شاید بیماری چندان شناخته ‌شده‌ ای نباشد، اما در غرب، این بیماری یکی از مهم ‌ترین و در عین حال خبرسازترین بیماری ‌های عصبی در کودکان به شمار می ‌آید. به نحوی که در بودجه سالانه ایالات متحده، برای گسترش تحقیقات و درمان این عارضه، ردیف بودجه جداگانه ‌ای در نظر گرفته شده است. در دو سال اخیر قریب به ۸۵ میلیون دلار، برای این بیماری هزینه شده است.

در آخرین گزارشی که دولت فدرال آمریکا در ماه اکتبر گذشته منتشر ساخت آمار مبتلایان به اتیسم باز هم روندی صعودی را به نمایش گذاشت. در این گزارش آمده است که از هر ۱۱۰ کودک آمریکایی یک نفر علایمی از اتیسم را نشان می‌ دهد. به عبارت دیگر شیوع اتیسم در میان کودکان آمریکایی از سال ۲۰۰۲ تا به حال ۶۰ درصد افزایش داشته است. البته بخشی از این افزایش نگران ‌کننده مربوط به بهبود شیوه‌ های تشخیصی و غربالگری است. بخشی دیگر را هم می‌ توان به افزایش معلومات و دانش والدین نسبت داد. والدین تحصیل‌ کرده نظارت بیشتری بر روند رشد و تکامل کودکان خود دارند و در نتیجه نقایص جزیی رفتاری نیز از نگاه‌ شان دور نمی‌ ماند. با این حال به سختی می ‌توان تمام این ۶۰ درصد را به پای چنین توجیهاتی نوشت.

اتیسم نوعی اختلال در نمو ساختار عصبی مرکزی بدن است. مشخصه این اختلال، ضعف در ارتباطات و تماس اجتماعی با دیگران و بروز رفتارهای تکرار شونده در بیمار است. معمولا همه این علایم در سنین کمتر از ۲ سال در بیماران نمود پیدا می‌ کنند. گر چه مشخص شده است که ژنتیک در ایجاد این عارضه نقش مهمی دارد اما علت اصلی بروز این بیماری مشخص نیست و عوامل متعددی مانند آلودگی‌ های محیطی با فلزات سنگین و حشره‌ کش‌ ها نیز برای آن در نظر گرفته شده است. حتی تا ماه گذشته تصور می‌ شد که واکسیناسیون کودکان نیز می ‌تواند عاملی برای ایجاد اتیسم باشد.

به‌ دنبال دلیل

به همین خاطر اغلب کارشناسان بر این باور هستند که برای ردیابی عوامل موثر در بروز آن باید روی دوره بارداری مادر و دوره نوزادی کودکان متمرکز شد. با وجود این یافتن مقصر یا مقصران اصلی در این بازه زمانی کوتاه هم کار چندان ساده ‌ای نیست. دکتر توماس اینسل، مدیر کمیته کشوری اتیسم وابسته به انستیتو ملی سلامت روان آمریکا در این مورد می ‌گوید: “ما برای یافتن علل این افزایش می ‌توانیم یک فهرست کامل را تهیه کنیم اما این فهرست باید هزاران عامل را در نظر بگیرد، از رژیم غذایی دوران بارداری و سن مادرگرفته تا عفونت ‌ها و الگوهای ژنتیکی گوناگون.”

مادران خطرناک ‌تر از پدران هستند

در سال ‌های اخیر، با تغییرات پیش آمده در ساختار خانواده در غرب که نتیجه آن، ازدواج افراد در سنین بالا بوده است، پدیده ‌ای به نام مادران مُسن، بسیار مشاهده می‌ شود. دانشمندان در دهه‌های اخیر توانسته ‌اند نقش منفی این پدیده در سلامت نوزادان حاصل از این ازدواج ‌ها را در موارد بسیاری اثبات کنند. جدیدترین خبر در این رابطه، نقش سن بالای مادران در بروز بیماری اتیسم است. تحقیقی که اخیرا روی ۵ میلیون نوزاد انجام شده است، نشان می ‌دهد که با افزایش سن مادران، احتمالا به دنیا آمدن نوزادان مبتلا به اتیسم به شکل قابل توجهی افزایش می ‌یابد. جنی شلتون، مدیر این پروژه که در دانشگاه کالیفورنیا انجام شده است، می ‌گوید: ” احتمال به دنیا آمدن نوزادان مبتلا به اتیسم در مادران بالای ۴۰ سال، نسبت به زنانی که در دهه ۲۰ عمر خود صاحب فرزند می ‌شوند، ۵۰ درصد بیشتر است. در مقابل، این عدد در مورد پدران بالای ۴۰ سال نسبت به پدران ۲۰ تا ۳۰ سال، ۳۶ درصد است. تحقیق اخیر نشان می ‌دهد که سن پدران، بیشترین تاثیر خود را در زمانی نشان می ‌دهد که سن مادران در محدوده ۲۰ سال باشد. در زمانی که سن مادر زیر ۲۵ سال باشد احتمال ابتلای کودک به اتیسم با افزایش سن پدر به بالای ۴۰ سال دو برابر می ‌شود. نتایج این تحقیق که در نشریه تحقیقات اتیسم چاپ شده است با نتایج تحقیقات مشابه قبلی متفاوت است. در گذشته تصور می ‌شد که پدران نقش بیشتری در بروز بیماری اتیسم دارند. کاترین لود، مدیر تحقیقات مرکز اتیسم و اختلالات ارتباط داشنگاه کالیفرنیا معتقد است که تحقیق اخیر قابل اعتمادتر است زیرا روی نمونه‌ های بیشتری صورت گرفته است. این تحقیق روی ۶/۵ میلیون نوزاد به دنیا آمده در کالیفرنیا در حد فاصل ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۹ صورت گرفته است. در میان این نوزادان حدود ۱۳۰۰۰ مورد اتیسم مشاهده شد.

نگران نباشید

دکتر مورین دورکین، محقق دانشگاه ویسکانسین که در زمینه اتیسم و به ویژه نقش والدین در بروز آن تحقیقات فراوانی داشته است معتقد است که مهم‌ ترین نکته در ارایه این مقاله، پرهیز از ایجاد نگرانی بی‌ مورد در والدین است. حتی در زمانی که سن مادر از ۴۰ سال بالاتر باشد احتمال به دنیا آمدن کودک اوتیستیک کمتر از یک مورد در هر ۴۰۰۰ زایمان است و این عدد بسیار کوچکی به شمار می ‌رود. گرچه لازم است تا زنان به باردار شدن در سنین پایین ‌تر تشویق شوند اما باید شرایطی را به وجود آورد تا نگرانی از بیماری اتیسم، مانع باردار شدن مادران نشود.