با این ده ایده شما عاشق بچه‌های اوتیسم خواهید شد!
دانش آموزان طیف اتیسم ممکن است نیازهای خاصی در یادگیری مهارت‌های اجتماعی و ارتباطاتی داشته باشند. این ده ایده‌ی ساده به معلمان کمک می‌کند تا برخی از این نیازها را شناسایی کرده و بهترین راهنمایی‌ها را به دانش‌آموزان اتیسم ارائه دهند.
در حالی که اکثر مربیان بر این باورند که هیچ دستورالعملی برای آموزش این دانش‌آموزان وجود ندارد، اما قطعاً راهنمایی‌هایی وجود دارد که می‌تواند برای حمایت از دانش‌آموزان با نیازهای خاص مفید باشد.
۱- از خود یادگیرنده یاد بگیرید
اغلب معلمان به اطلاعاتی در مورد دانش‌آموزان خود نیاز دارند، به همین دلیل سوابق تحصیلی آنها را مطالعه خواهند کرد. در حالی که این اسناد، به ندرت یک منبع اطلاعاتی مفید هستند. معلمانی که به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد یک دانش‌آموز طیف اتیسم می‌باشند، باید از او بخواهند که اطلاعاتی را ارائه دهد. بعضی از این دانش آموزان به راحتی می توانند اطلاعاتی از خود را به اشتراک بگذارند در حالیکه بعضی دیگر ممکن است برای صحبت در مورد خود از اعضای خانواده کمک بگیرند. معلمان ممکن است این اطلاعات را از روش‌های متعددی درخواست کنند. به عنوان مثال، آنها ممکن است از دانش‌آموز بخواهند یک نظرسنجی کوتاه را انجام دهند یا در مصاحبه غیر رسمی شرکت کنند. مثلا یک معلم از دانش‌آموز طیف اتیسم خود خواسته بود تا فهرستی از نکات آموزشی که ممکن است برای کودکانی با اختلالات یادگیری مفید باشد را تهیه کند. سپس اطلاعات را منتشر کرد و در اختیار همه‌ی معلمان مدرسه قرار داد. اگر دانش‌آموز طیف اتیسم قادر به ارائه اطلاعات موثق نبود، معلمان می‌توانند از خانواده‌ها کمک گیرند.
۲- آموزش جذاب
مربیان باید در شرایط نیاز از نقاط قوت، مهارت ها، زمینه های تخصص دانش آموزان و همچنین ارائه مشوق هایی همچون هدایا به عنوان ابزاری برای آموزش استفاده کنند.
۳- به آنها فرصت صحبت کردن بدهید
در برخی از کلاس‌های درس، تعداد انگشت شماری از دانش‌آموزان در مکالمات گروهی کوچک و بحث های کلاسی شرکت می‌کنند. در‌حالی که برای دانش‌آموزان پرحرف و اجتماعی مهم است که در کلاس درس صحبت کنند، برای دانش آموزان دیگر (از جمله دانش‌آموزان خجالتی و آرام) نیز داشتن فرصت برای به اشتراک‌گذاری ایده‌های چالش برانگیز، پرسش و پاسخ و مبادله افکار مهم است. برای اطمینان از این که تمام دانش آموزان فرصت‌هایی برای برقراری ارتباط داشته باشند، معلمان باید ساختارها و فعالیت‌هایی را ایجاد کنند تا امکان تعامل فراهم شود.
در یک کلاس درس، از دانش‌آموزان خواسته شده بود که در کلاس بچرخند و با یکدیگر صحبت کنند. معلم تاریخ دبیرستان از این استراتژی در طول سال استفاده کرد تا خودش کمتر صحبت کند و فرصت تدریس دانش‌آموزان به یکدیگر را فراهم کند. پس از ارائه سخنرانی‌های کوتاه پانزده دقیقه‌ای، او از دانش‌آموزان خواست که کنار هم‌کلاسی دیگر خود بروند و به یک سوال خاص پاسخ دهند یا مفهومی که آموخته بودند را دوباره توضیح دهند.
۴- به آنها حق انتخاب دهید
انتخاب نه تنها باعث احساس کنترل در زندگی دانش‌آموزان می‌شود، بلکه فرصتی است که خودشان را به عنوان افرادی که فعالیت می‌کنند و چیزی را یاد می‌گیرند بشناسند. انتخاب ممکن است به‌ویژه برای دانش‌آموزان طیف اتیسم که نیازهای ویژه‌ای در زمینه‌ی یادگیری و ارتباط دارند، مفید باشد. انتخاب کردن می‌تواند تقریباً هر روز اتفاق بیفتد. دانش‌آموزان می‌توانند انتخاب کنند که چه ارزیابی‌هایی را کامل کنند، کدام نقش را در یک گروه انتخاب کنند و چگونه کمک و حمایت شخصی را دریافت کنند.
نمونه‌هایی از گزینه‌های موجود در کلاس‌های آموزشی عبارتند از:
پنج مورد از ده مشکل را حل کنید.
انجام کار به صورت فردی یا همراه با یک گروه کوچک
درس خواندن به صورت فردی یا با یک دوست
استفاده از مداد، قلم یا کامپیوتر
یادداشت برداری با استفاده از کلمات یا تصاویر
۵- دست نوشته‌ها را به عنوان جایگزین در نظر بگیرید
نوشتن می‌تواند منبع اصلی تنش و بحث برای دانش‌آموزان طیف اتیسم باشد. بعضی از دانش‌آموزان نمی‌توانند همه‌چیز را بنویسند و افرادی هم که می‌توانند بنویسند، ممکن است برای نوشتن، دشواری زیادی را سپری کنند. معلم باید سعی کند به‌منظور حمایت از دانش‌آموزانی که برای نوشتن تلاش می‌کنند، این تلاش را تشویق کند. معلمان همچنین ممکن است به دانش‌آموزان اجازه دهند تا از یک رایانه یا حتی ماشین تحریر قدیمی برای نوشتن بعضی یا همه درس‌ها استفاده کنند. برای بعضی از دانش‌آموزان، استفاده از یک رایانه در هنگام نوشتن به آنها کمک می‌کند تا به جای تمرکز بر مهارت‌های حرکتی (فرایند) برتکالیف (محتوا) تمرکز کنند.
۶- کمک به سازماندهی
در‌حالی که برخی از دانش‌آموزان طیف اتیسم ساختارمند هستند، بعضی دیگر برای پیدا کردن وسایل خود، مرتب کردن قفسه و میز کار به حمایت و کمک نیاز دارند. در این افراد استراتژی‌های پشتیبانی کننده‌ای که برای تمام دانش‌آموزان ممکن است مفید باشند را باید در نظر گرفت. به‌عنوان مثال، معلمان می‌توانند همراه با دانش‌آموزان تکالیف را تکمیل کنند، کیف‌هایشان را ببندند، مواد اضافی را دور بیاندازند و فضاهای کاری را تمیز کنند. به‌وجود آوردن این زمان در روز به تمام دانش‌آموزان فرصتی برای منظم شدن و تفکر در مورد نحوه‌ی آماده شدن آنها برای رفتن از مدرسه به خانه را می‌دهد. مهارت‌های خاصی را می‌توان در این زمان آموزش داد (به عنوان مثال، ایجاد لیست‌های کاری، اولویت‌بندی وظایف).
۷- حمایت از جابه‌جایی
بعضی از دانش‌آموزان طیف اتیسم با جابه‌جایی مشکل دارند. برخی از تغییرات محیطی و تغییر فعالیت برای افراد طیف اتیسم، می‌تواند بسیار دشوار باشد زیرا باعث استرس و اختلال جهت‌یابی می‌شود. معلمان می‌توانند ناراحتی که دانش آموزان هنگام تغییر احساس می‌کنند را با استفاده از راه‌های زیر به حداقل برسانند:
- استفاده از یک تایمر دیداری، به‌طوری که دانش‌آموزان می‌توانند زمان خود را در طول یک فعالیت مدیریت کنند.
- یادآوری به دانش‌آموزان قبل از هر گونه جابه‌جایی.
- ارائه یک فعالیت انتقالی به دانش‌آموز یا به کل کلاس مانند نوشتن در دفتر مشق و یا برای دانش‌آموزان کوچک‌تر، خواندن آوازی کوتاه در مورد “تمیز کردن”.
- از هم‌سالان کودکان بخواهید که در هنگام تغییر وضعیت به او کمک کنند. در کلاس‌های ابتدایی، معلمان می‌توانند از تمام دانش‌آموزان بخواهند با یک دوست از یک مکان به مکانی دیگر حرکت کنند. در کلاس‌های متوسطه و دبیرستان، دانش‌آموزان ممکن است یک دوست را انتخاب کنند تا در طول زمان جابه‌جایی با هم راه بروند.
- ارائه یک وسیله‌ی کمکی برای انتقال (یک اسباب بازی، یک شیء یا یک تصویر).
۸- یک کلاس راحت ایجاد کنید
گاهی‌اوقات دانش‌آموزان به دلیل ناراحتی یا احساس ناامنی یا حتی ترس در محیط آموزشی ناموفق هستند. ارائه یک محیط یادگیری مناسب می‌تواند یک استراتژی آموزشی یا ابزار آموزشی باشد که به عنوان یکی از اصلی‌ترین موفقیت‌های دانش‌آموز شناخته شود. دانش‌آموزانی که دارای اتیسم هستند، آمادگی بیشتری برای یادگیری در مکان‌هایی دارند که می توانند آرامش و امنیت داشته باشند. ایده‌هایی برای ایجاد کلاس راحت‌تر عبارتند از: ارائه مکان‌هایی برای نشستن (به عنوان مثال صندلی‌های بادی و صندلی‌های متحرک)؛ کاهش نور مستقیم در صورت امکان (به عنوان مثال، استفاده از نورپردازی در بالای سقف، دادن چتر به یک دانش‌آموز بسیار حساس)؛ و به حداقل رساندن صدای مزاحم (به عنوان مثال، ارائه هدفون در طول فعالیت‌های خاص).
۹- زمانی برای استراحت بدهید
بعضی از دانش‌آموزان زمانی که بین کارهایشان استراحت و تفریح کنند بهتر فعالیت می‌کنند (راه رفتن، درازکشیدن، یا صرفاً متوقف کردن کار). برخی از دانش‌آموزان به پیاده‌روی نیاز دارند که می‌تواند از چند ثانیه تا پانزده یا بیست دقیقه طول بکشد. بعضی از دانش‌آموزان باید یک یا دو بار راهرو را بالا و پایین بروند و دیگران در صورتی که مجاز به راه رفتن در کلاس باشند، خستگی از تنشان بیرون می‌رود.
معلمی که اهمیت این استراحت‌های ساختارمند را درک کند، تصمیم می‌گیرد که آن را به همه‌ی دانش‌آموزان ارائه دهد. او به طور مرتب به دانش‌آموزان فرصت بحث در مورد همه چیز را می‌دهد (به عنوان مثال، درباره احتمال چه چیزی می‌دانید؟) و سپس آنها را به “صحبت و راه رفتن” با یک دوست هدایت می‌کند.
۱۰- درگیر کردن
اگر به دانش‌آموزان می خواهیم رفتارهای مناسب را بیاموزیم، باید آنها در محدوده وسیعی قرار گیرند تا ببینند و بشنوند که هم‌سالانشان چگونه صحبت و عمل کنند. اگر به دانش آموزان می خواهیم مهارت‌های اجتماعی را یاد دهیم، باید در فضایی باشند که بتوانند به دیگرانی که در حال تعاملات اجتماعی هستند گوش فرا دهند و از آنها یاد گیرند.
اگر این موضوع که با انجام فعالیت یاد می‌گیریم درست است، بهترین راه برای یادگیری در مورد حمایت از دانش‌آموزان طیف اتیسم در مدارس، این است که آنها را در فعالیت‌ها درگیر کنیم.
منبع: فصلنامه آوای اتیسم شماره ۶
