۸ تمرین فلورتایم برای کودکان دارای اتیسم

دکتر استنلی گرینز پین فعالیت های فلورتایم را برای کودکان دارای اتیسم، بعنوان یک رویکرد جایگزین برای روش تحلیل کاربردی (ABA) ابداع نمود، درمان فلورتایم یک رویکرد کودک محور است که در آن والدین، معلمان و درمانگران در بازی که کودک به آن علاقمند است مشارکت می کنند و درگیر می شوند و تلاش می کنند در این فرایند پنجره های ارتباطی خود را نیز با کودک باز کنند.

این فرض وجود دارد که این کار به کودک دارای اتیسم کمک می کند تمرکز کردن را یاد بگیرد و برای افزایش توجه و بهبود مهارت های اجتماعی با دیگرانی که در اطراف او هستند تعامل برقرار کند. فعالیت های فلورتایم می تواند به ساختن ارتباطات در مغز یک کودک کمک کند تا مهارت های ذهنی، عاطفی و اجتماعی اش سریعتر شود. یک درمان کودک محور، ذاتا ارتباطات اجتماعی را با والدین، درمانگران و دیگر افرادی که با کودک در ارتباط اند، قوی تر می سازد.

والدین در این  رویکرد برخلاف رویکرد (ABA) یا دیگر درمان ها که بیشتر بوسیله درمانگران متخصص انجام می پذیرد یک نقش اساسی برای درمان کودکشان ایفا می کنند. فلورتایم رویکردی منعطف برای کودکان دارای اتیسم است، زیرا این درمان بیشتر بر اساس مطابقت با نیازهای کودک مهیا می گردد و عملکرد کودک است که فرایند درمان را رهبری می کند.

فلورتایم برای عناوین زیر نیز مورد استفاده قرار می گیرد:

• بازی خود انگیخته
• بازی نیمه ساختمند
• فعالیتی حسی
• فعالیتی حرکتی

انواعی از فعالیت های فلورتایم برای کودکان است.

فعالیت های فلورتایم بر کودک، تمایلات و علایق وی متمرکز است. والدین، درمانگران و آموزگاران لازم است که در این رویکردها کاملا منعطف و سیال باشند و با هر تغییری در علایق کودک، فرایند عملکرد آنها نیز تغییر کند. نمونه ای از فعالیت هایی که در مدل فلورتایم مورد استفاده می باشد به شرح زیر است:

۱_ عبور از تونل: به کودکتان نشان بدهید که چگونه یک ماشین اسباب بازی را کنار زمین حرکت دهد. با دیگر اسباب بازی هایی که کودک دارد یک تونل بسازید و او را تشویق کنید که ماشین را زیر تونل نیز آورده و از آنجا عبور دهد. درمانگران می توانند با بدن خود از جمله دستها نیز این تونل را ایجاد کنند هرچند که ترجیحا در این رویکرد می بایستی از اسباب بازی های دیگر استفاده شود. حتما به یاد داشته باشید بعد از هر موفقیت کودک را تشویق کنید.

۲_ کتاب خواندن: با کودکتان بنشینید و کتابی را که او دوست دارد انتخاب کنید. سعی کنید فعل انفعالاتی که در کتاب رخ می دهد مانند صداها یا لمس ها را برای افزایش تجربیات کودکتان مهیا نمایید. برای مثال تلاش کنید صدای کلاغ و یا دیگر حیوانات داستان را تا حد امکان ادا کنید. تصاویر را به او نشان دهید یا حتی از او بخواهید صفحه کتاب داستان را لمس کند. در داستان کمی جلو که رفتید از او نیز بخواهید در عینی تر نمودن وقایع داستان با شما مشارکت داشته باشد. شما می توانید زمانی که بر روی زمین نشسته اید یا اسباب بازی های کودکتان همزمان با خواندن داستان فضای داستان خیلی ساده بازسازی کنید. از لگوها برای این فعالیت می توانید بخوبی بهره ببرید.

۳_ توپ بازی: به کودکتان امکان دهید که از بین توپ های با اندازه های گوناگون یکی را انتخاب نماید به او کمک کنید که توپ را بر روی زمین قل دهد و یا آن را داخل سبدی که بر روی زمین است بیندازد و یا با شما بده و بستان کند. پس از این تمرین از توپ هایی با اندازه های دیگر نیز استفاده کنید.

۴_ مرتب سازی رنگ ها: سطل های رنگی خریداری کنید یا از کاغذ های رنگی برای متمایز کردن سطل های یک شکل استفاده کنید  و کمک کنید به کودکتان که اسباب بازی های خود را متناظر با رنگشان در سطل مربوط قرار دهد.

 ۵_ خانه سازی: به نوبت با کودک خود به برج سازی بپردازید. برای این کار می توانید از لگو ها یا وسایل خانه سازی کودکان استفاده کنید. با این کار کودکتان را به نوبتی کار کردن ترغیب می کنید و این می تواند وی را برای یادگیری رنگ ها و طبقه بندی همسان ها کمک کند.

۶_ با من برقص: آهنگ مورد علاقه کودکتان را انتخاب کنید و همزمان با پخش آهنگ دور اتاق نشیمن به حرکات موزون بپردازید. سعی کنید در این فعالیت حرکات کودکتان را تقلید کنید و او را ترغیب به تقلید از حرکات خود کنید.

۷_ گام های ترکیبی: چهار گوش هایی از موادی با بافت های متفاوت ببرید (لباس، پلاستیک های حباب دار و کاغذ های روغنی و…) و با آنها مسیری را ایجاد کنید که کودکتان بر روی آنها راه برود. این فعالیت حسی کودک را در معرض بافت های متفاوت در حین انجام مهارت های حرکتی درشت قرار می دهد و می تواند در فرایند یکپارچگی حسی کودکتان کمک کننده باشد.

۸_ پازل: به کودکتان این امکان را بدهید که از بین پازل های مختلف یکی را انتخاب نماید و تکه های پازل را متناسب با جایگاهشان بر روی پازل قرار دهد.

به خاطر داشته باشید که فعالیت های فلور تایم به صورتی است که کودک آنها را رهبری می کند و شما در آنها مشارکت می کنید. تمامی تمرینات تا حد امکان بر روی زمین انجام می پذیرد و همین روی زمین بودن نشان دهنده عدم محدودیت برای عملکرد کودک است و اینکه کودک بدون محدود شدن به یک میز در تمام اتاق به فعالیت بپردازد. والدین در این رویکرد می توانند کودکانشان را برای دستیابی به جنبه های متفاوت از بازی  و یادگیری درباره کارهای نوبتی و تقابل اجتماعی ترغیب کنند. فعالیت های فلور تایم از طریق فعالیت های مشارکتی به آرامی ارتباطات اجتماعی را در کودکان نهادینه می کند. بزرگسالان وارد دنیای کودکان می شوند و آنها را ترغیب می کنند که بیشتر کنترل جلسات فلور تایم را به عهده بگیرند. این امر می تواند مقدمه ای بسیار مهم در فعالیت ها و بازی های خود انگیخته باشد که یکی از حلقه های گمشده اساسی در کودکان دارای اتیسم است. شما می توانید به طور کامل مدل گرینزپین را انتخاب نمایید یا اینکه تعدادی از فعالیت های فلور تایم را که می تواند به کودکتان برای رسیدن به اهداف یاری رسان باشد، انتخاب نمایید. از اهدافی که می توان در این رویکرد به آنها نیم نگاهی داشت به شرح زیر است

بهبود مهارت های حرکتی :

درگیر شدن در فعالیت هایی که می تواند کودک را بر انجام وظایفش باقی نگهدارد و او را تشویق به ادامه کار نماید. شما می توانید تمرینات فلور تایم را به فعالیت های آکادمیک و درمان های رفتاری کودکتان منتقل کنید. تلاش کنید در این فرایند انتقال مهارت هایی که کودک قبلا در آنها توانایی و تسلط پیدا نموده را بصورت مجزا و یا بر اساس رویکرد ABA به وی ارائه نمایید. این امر مهارت های قبلا آموخته شده در کودکتان را تقویت نموده و به راحتی آنها را به درمان های جدید اضافه می نماید.

یادگیری مطابقت :

یادگیری طبقه بندی اشیاء که مقدمه ای برای بسیاری از مهارت های زندگی و تحصیلی است مانند ریاضیات یادگیری و بهبود مرتب سازی یادگیری تقلید کردن (این کار رو بکن”دست زدن”)

یکپارچگی حسی :

زبان و مهارت های ارتباطی. ارتباط چیزی بیشتر از استفاده نمودن از کلمات برای بیان افکار و احساسات است. تعاملات اجتماعی مستلزم داد و ستدی است که بار ها و بارها در این تمارین تکرار می گردند. بازی های فلور تایم می تواند تمارین پایه ای خوبی برای کودکان اتیستیک باشد برای مثال نوبتی کار کردن در تمارین فلور تایم از جنبه های بنیادی در ارتباطات موثر است.

بهبود پردازش شنیداری :

(“نشان دادن کف دست” بدون اینکه کودک شروع به کف زدن کند)

بهبود زبان بیانی :

 ( کودک در پاسخ به “من دارم چی کار می کنم” به صورت واضح بیان می کند “لبخند میزنی” دست میزنی” دست تکان میدی)

زبان اشاره 

بهبود عملکرد دهانی- حرکتی :

(داخل و بیرون آوردن زبان، فوت کردن به حباب های معلق در هوا)

استفاده از مجموعه های پکس یا تصاویری که نشان دهنده درخواست ها یا تجربیات گوناگون است مانند این موارد که از کودک درخواست می کنیم در بین تصاویر صورت خوشحال را به ما نشان بدهد یا تصویری که نشان دهنده میمیک صورت ما می باشد را به ما نشان دهد.

بازی های وانمودی :

(وانمود به پیک نیک رفتن، چای خوردن به مانند خاله بازی یا مانند تمرین کتاب خواندن و ساختن موقعیت های نمادین داستان)

مهارت های حرکتی درشت و ظریف :

بسیاری از تمرین های فلور تایم به کودکان اتیستیک در هماهنگی حرکتی و چالاکی شان کمک می کند. برای مثال شما می توانید برنامه ای ایجاد نمایید که بر روی دستور پذیری، طبقه بندی اشیاء و مهارت های بیشمار دیگری کار می کند و از طرفی بر روی مهارت های حرکتی ظریف و درشت نقشی تعیین کننده دارد. تعدادی از

تمرین های فلور تایم در این حیطه به شرح زیر است:

سینه خیز رفتن مانند خزندگان در بازی های وانمودی خرچنگی رفتن در تمرین خواندن کتاب لول خوردن مانند کرم انتخاب نمودن (کودک بر اساس توصیف و یا نام از بین اشیاء مختلف یکی را نتخاب می کند) مانند با من برقص

تمرین های حرکتی ظریف فعالیت هایی هستند که سازنده مهارت های مهم و ضروری در زندگی روزانه کودک دارای اتیسم است. مانند:

• لیسیدن، حرکت زبان از چپ به راست و از راست به چپ، گاز گرفتن، دکمه بستن و….
• مهره نخ کردن
• بازی های تخته ای مانند منچ
• خانه سازی با لگو و….