کارگاه بلوغ، رفتارهای جنسی و مسائل عاطفی و هیجانی در دوران بزرگ‌سالی مورخ ۷/۰۴/۹۹ توسط آقای سید محمدعلی میری با محورهای باورهای اشتباه پیرامون بلوغ و رفتارهای جنسی، آشنایی با اعضای بدن، اهمیت بهداشت شخصی، اهمیت آموزش مکان عمومی و خصوصی، روابط عاطفی و هیجانی در دوران بزرگ‌سالی، روش‌های مدیریت میل جنسی برگزار شد.
اهم محتوای ارائه‌شده در کارگاه به شرح زیر است:
نوجوانان دارای اختلال طیف اتیسم همچون دیگر افراد جامعه روند رشد جسمی، جنسی، روانی، عاطفی و اجتماعی مشابهی را طی می‌کنند.
عوامل مختلفی در فرآیند بلوغ تأثیر می‌گذارد، موضوعاتی که در ارتباط با نوجوانان دارای اختلال طیف اتیسم باید بررسی شود این است که خود اختلال اتیسم چه تأثیری بر بلوغ می‌گذارد. در بچه‌هایی که دارای اختلال طیف اتیسم هستند مشکل اصلی ما در ارتباط با این بچه‌ها همان ضعف روابط اجتماعی است به‌گونه‌ای که این بچه‌ها درکی از تعاملات اجتماعی ندارند، هنجارها و نرم‌های اجتماعی را تشخیص نمی‌دهند، تفاوتی بین حریم شخصی، بین فردی، اجتماعی و عمومی را نمی‌دانند و به دلیل نداشتن درک و شناخت درست گاهی اوقات رفتارهایی خارج از انتظارات و نرم‌های جامعه انجام می‌دهند. مثلاً ممکن است در مکان‌های عمومی خود ارضایی کنند. برخی از افراد با اختلال طیف اتیسم ممکن است رفتارهای بارزی دال بر جنسی بودن را از خود نشان ندهند. در برخی دیگر ممکن است طیفی از رفتارهای جنسی دیده شود و در عده‌ای دیگر نیز ممکن است تظاهرات جنسی به میزان زیاد از حد بروز کند.
علل مختلفی برای رفتارهای جنسی این نوجوانان وجود دارد مانند اضطراب، لذت، شناخت یا همان کنجکاوی، مشکلات حسی و محرک‌های محیطی. علت عمده بروز رفتارهای جنسی در نوجوانان به‌قصد کنجکاوی است که به دنبال فرآیند شناخت اتفاق می‌افتد. عمده‌ی این اتفاق‌ها در همین فرآیند رشد طبیعی افراد اتفاق می‌افتد، به‌طور مثال زمانی که فرد با همسالانش بازی می‌کند یا هنگامی‌که با عروسکش بازی می‌کند و به‌طور اتفاقی روی آن می‌خوابد، تماس بدنی می‌تواند منجر به تحریک‌شده و فرد درجاتی از لذت را درک خواهد کرد. این تجارب در طی روند رشد طبیعی فرد اتفاق می‌افتد اما نکته قابل‌توجه این است که نباید اجازه دهیم همین عامل‌های طبیعی تکرار شوند.
والدین چه استراتژی و برنامه‌ای برای مدیریت بلوغ و رفتارهای جنسی باید پیش بگیرند؟
۱. میزان رشد جنسی نوجوان خود را ارزیابی کنید، والدین در وهله اول باید برحسب توضیحات داده‌شده که بین تمامی نوجوانان مشترک است، نوجوانان خود را ارزیابی کنند.
۲. نرمال یا غیر نرمال بودن رفتار را مشخص کنید.
۳. اگر توانستید عامل اولیه را تشخیص دهید، به‌صورت زمینه‌ای آن را کنترل کنید.
۴. فهرستی از فعالیت‌های دلخواه فرزندان خود تهیه کنید و برنامه اوقات فراغت برای فرزند خود در نظر بگیرید. برنامه‌های مختلفی در طول روز برای نوجوان خود قرار دهید. چراکه بعضی از افراد دارای اختلال طیف اتیسم نه صرفاً به خاطر قصد لذت، بلکه گاهی به خاطر کاهش اضطراب ممکن است در اوقات فراغت خود به سمت رفتار خود ارضایی پیش بروند، اگر این رفتار براثر بیکاری یا کنجکاوی صورت می‌گیرد برنامه روزانه‌اش را پرکنید. (به‌غیراز تایم خواب)
۵. کنترل عوامل زمینه‌ای: اضطراب بیشترین و اثرگذارترین نقش را دارد. بدین منظور فراوانی رفتاری که فرزندتان در طول هفته انجام می‌دهد را ارزیابی کنید. حتماً وضعیت اضطرابی بچه را در طول آن بازه زمانی نیز موردبررسی و ارزیابی دقیق قرار دهید، چراکه ویژگی اضطراب به‌گونه‌ای است که میزان اشتهای جنسی را به‌صورت کاذب بالا می‌برد.
۵. برای کنترل اضطراب آن‌ها باید داروهایشان را مصرف کنند، دارو به‌صورت زمینه‌ای اضطراب را کنترل می‌کند، اما گاهی نوجوان، در موقعیت اضطرابی قرار می‌گیرد مثلاً در دوست‌یابی ناموفق می‌شود یا جروبحث می‌کند و …؛ این موارد اضطراب‌های موقعیتی هستند. بچه‌ها به دلیل قرار گرفتن در موقعیت‌های اضطرابی، دچار اضطراب می‌شوند، باید حواسمان به این موقعیت‌ها باشد و سریعاً مدیریت کنیم و نگذاریم استرس و اضطرابشان بالا رود، تعاملات ارتباطی و اجتماعی در منزل باید با حداقل اضطراب تجربه شود، فراموش نشود ارتباط صحیح و صمیمی والدین با کودک می‌تواند اضطراب کودک را تا حد زیادی کم کند.
۶. گاهی اوقات اگر نوجوانتان در مدرسه مشکلی دارد، شما می‌توانید با مشاور یا معلم کلاس صحبت کرده و نکات لازم را متذکر شوید.
۷. آموزش مهارت‌های ارتباطی: این افراد ازنظر تعاملات ارتباطی، اجتماعی و درک هنجارهای اجتماعی مشکل‌دارند؛ بنابراین لازم است که این مهارت‌ها را متناسب با سنشان به آن‌ها آموزش دهید، مانند آموزش حریم خصوصی، حریم بین فردی، حریم اجتماعی و حریم عمومی در مکان‌هایی نظیر تاکسی، اتوبوس، خیابان، پارک، مترو و …
۸. از طریق اشکال مختلف بدن یا از طریق بدن خودش، اندام‌های عمومی را آموزش بدهیم، در مورد اندام خصوصی هم این توضیح را باید بدهیم که بدن انسان قسمت‌های خصوصی دارد و هیچ‌کس نباید آن‌ها را لمس کند و دست بزند به‌جز مادر و پدر (با توجه به سن بچه) و اگر مریض شد، دکتر یا پرستار فقط اجازه دارد.
۹. بچه‌های طیف اتیسم بصری هستند، بنابراین ممکن است اگر به‌صورت کلامی مطالب را توضیح بدهیم، خیلی خوب متوجه نشوند، می‌توانیم از طریق نقاشی و اشکال مختلف و … به آن‌ها توضیح بدهیم.
۱۰. توصیه مهم بعدی، پیروی از قانون سه‌گانه محیط عمومی، فضای بین فردی، حریم خصوصی و سپس آشنایی با هنجارهای هر یک از این فضاها در آموزش کودکان و نوجوانان دارای اتیسم است. به‌عنوان‌مثال باید این بچه‌ها را متوجه نمود که اتوبوس، خیابان و … فضای عمومی هستند و یا اینکه هر فردی برای خودش یک حریم خصوصی دارد که افراد دیگر اجازه ورود به آن حریم را ندارند. سپس هنجارها و قوانین هر یک از این سه حیطه باید برای فرد توضیح داده شود و با تکرار و تمرین مداوم، فرد را به حداقل مهارت لازم برای رعایت هنجارهای عمومی و ظهور نسبی رفتار جنسی نظیر خود تحریکی در حریم خصوصی خود رساند و نوجوان را متوجه این موضوع نمود که اگر قرار است این کار را انجام دهد باید در حریم خصوصی خود مثلاً در اتاق خودش انجام دهد و فضا و حریم عمومی را مخدوش نکند.
۱۱. آموزش احتلام شبانه، نعوظ، آلت تناسلی و … را قبل از اینکه این تغییرات را تجربه کنند، به‌صورت کلی توضیح دهیم، برای آن‌که وقتی با آن مواجه می‌شوند، دچار اضطراب نشوند. (بالای ۷ سال، آموزش جنسی بر اساس جنس انجام می‌شود، به این صورت که والد هم‌جنس، مسئول تربیت جنسی کودک است، پدر به پسر و مادر به دختر)، همچنین آموزش بهداشت فردی برای بچه‌ها بسیار الزامی است.
۱۲. در آخر نحوه تعامل با سایرین را به آن‌ها بیاموزیم و آموزش مهارت مقاومت کردن و نه گفتن به آن‌ها را شروع کنیم تا بتوانند موقعیت خطر را تشخیص دهند.
برای تماشای ویدئو کلیک کنید.
