اتیسم اختلالی پیچیده و نه تنها فردی، بلکه اجتماعی است.نگهداری از کودکی که تماس چشمی ندارد و یا توان انتقال نیازهایش را ندارد ابعادی اجتماعی دارد، چرا که تبعات آن دامنگیر یکی از مهمترین ستونهای تشکیل یک جامعه میشود، که همان خانواده است. اگر این تبعات مدیریت نشود و برای آن تدبیری درست اندیشیده نگردد، آسیبهای فراوانی را هم به خانواده و هم به هر اجتماعی که اعضای خانواده اتیسمی با آن در تماسند وارد میسازد.
تشخیص علت اتیسم توسط متخصصان نقش بسزایی در تغییر کیفیت زندگی کودکان مبتلا به اتیسم خواهد داشت و نهایت کمک شایانی میکند به کاهش دردها و استرسهای درونی والدین کودکان اتیسم.درد و آلام روحی که والدین کودکان اتیسم از زمان آگاهشدن از ابتلای کودکشان به این اختلال با آن دست و پنجه نرم میکنند.
بخشی از این استرسها ناشی از برنامههای پیچیده درمانی، مسئولیتهای شغلی و حرفهای و تعهدات نسبت به سایر اعضای خانواده است. دشوار است که والدین کودکان اتیسم از طرفی باید پاسخگوی نیازهای کودک مبتلا به اتیسم باشند و از طرفی دیگر پاسخگوی نیاز سایر اعضای خانواده که در اغلب موارد این بخش دچار مشکل میشود . بنابر این اتیسم تاثیرات عاطفی منفی زیادی را بر روی اعضای خانواده و به ویژه والدین دارد.
مطالعهای در مجله کودکان نشان میدهد که مادران کودکان مبتلا به اتیسم از لحاظ سلامت روحی و روانی در معرض خطر هستند و استرس بالایی را تجربه میکنند. متاسفانه این میزان بالای استرس در والدین منجر به مشکلات بسزایی میَشود از جمله این مشکلات شامل:
- احساس گناه و ناامیدی به دلیل ماهیت غیرقابل درمان اختلال اتیسم و بروز رفتارهایی چون خشم ، پرخاشگری و رفتارهای تکانشی.
- احساس گناه و ناامیدی ناشی از پذیرش مسئولیت و نگهداری فرزند اتیسم
- احساس ناشی از تنها بودن و پایمال شدن حقوق انسانی و نادیده گرفتهشدن از طرف اطرافیان
- کنارهگیری از جامعه و ترس از عدم پذیرش کودک مبتلا به اتیسم از طرف افراد جامعه
- احساس نگرانی از مشاهده تفاوت رفتاری کودک اتیسم در مقایسه با کودکان عادی
- احساس ناشی از عدم درک از طرف افراد جامعه
- نگرانی نسبت به اینده کودک اتیسم
از جمله تاثیرات عاطفی منفی اتیسم بر روی والدین تاثیر بر روی روابط زناشویی است. کودک اتیسم در مرکز توجه قرار میگیرد و زن و شوهر فرصتی برای توجه به همدیگر ندارند. اولین عاملی که زن و شوهرداری کودک اتیسم را در معرض خطر قرار می دهد کاهش میزان صمیمت و درک متقابل بین زن و شوهر است، بنابر مطالعهای که در مجله روانشناسی خانواده منتشر شد ،میزان طلاق در والدین کودکان اتیسم ٩/۶ درصد بالاتر از زوجهای دارای فرزندان سالم و عادی است. بنابر این همزمان با ارایه خدمات روانشناسی برای کودکان اتیسم ( کار درمانی، گفتار درمانی، توانبخشی،…) به والدین نیز توصیه می شود به مشاور و یا روانشناس برای کاهش استرس و یا بهبود روابط زناشویی و افزایش صمیمت مراجعه کنند.